اصول طراحی ریز فضاهای مرکز همایش های مردمی
ازتباط انسا ن ها با هم یکی از ملزومات زندگی هست ولی در این دنیای ماشینی این ارتباطات رفته رفته کمرنگ تر میشود .یکی از راهکارهای مفید برای برقراری دوباره این ارتباطات استفاده از مجتمع های فرهنگی است. پس معمار باید دوباره دست به کار شود و با طراحی مدرن و رعایت اصولی ریز فضاهای مرکز همایش های مردمی رغبت مردم را به فعالیت های جمعی و ارتباط با هم افزایش دهد.
در زیر به اصول طراحی ریز فضاهای مرکز همایش های مردمی اشاره شده است:
ورودی
ورودی مرکز همایش های مردمی باید طوری باشد که از تجمع افراد در پشت در جلوگیری شود و افراد بتوانند به راحتی بلیط تهیه نمایند و وارد سالن شوند. از لحاظ ابعادی در هر متر مربع حداکثر ۶ نفر میتواند قرار بگیرد. اگر افراد به صورت خطی قرار بگیرند (صف) هر ۴ نفر ۸۷/۱ متر بصورت طولی فضا نیاز داریم پس نتیجه میگیریم اگر افراد بخواهند وارد سالن شوند بهتر است آنها را بصورت خطی سازماندهی کنیم.
سالن انتظار (سرسرا)
بعد از ورودی ما فضای سالن انتظار (سرسرا) را داریم. اگر سالن تئاتر ما ۲۰۰ نفر گنجایش دارد حال به ازای ۶ نفر ۱ متر مربع و به ازای ۲۰۰ نفر ۳۴ متر مربع فضا احتیاج داریم البته این در صورتی هست که افراد متراکم قرار گرفته باشند به همین منظور ما ابعاد فوق را در ۳ ضرب کرده و به ۱۰۲ متر مربع تبدیل میکنیم تا افراد به اندازه ی ۲ نفر فضا ی آزاد داشته باشند.
coffee break (کافی شاپ)
عنصر بعدی که در فضای سرسرا قرار می گیرد(کافی شاپ) است.برای این فضا برای هر میز ۴ نفره ۷۶/۵ متر مربع فضا احتیاج داریم حال اگر در هر سانس اجرا ۵۰ نفر بخواهند از کافی شاپ استفاده کنند ما احتیاج به ۱۲ میز ۴ نفره داریم یعنی ۲۴/۹۳ متر مربع فضا میخواهیم. در کنار آن ۱۵ متر مربع فضای آشپزخانه و محل فروش می خواهیم.
فضای دیگر در سرسرا سرویس های بهداشتی است و از آنجا که جز فضاهای درجه ۳ می باشد نباید در دید کامل قرار گیرد البته بهتر است جایی باشد که به راحتی در دسترس باشد. زیرا جز فضاهای خدماتی است ۱۱/۲۹ متر مربع برای ۸ توالت و دستشویی احتیاج است.
سالن اجرا
در کل حداکثر ظرفیت قسمت تماشاگران به شکل انتخاب شده و محدودیت های صمعی و بصری بستگی دارد که شاخص آنها نوع تولید برنامه است. عوامل دیگر شامل سطوح . خط دید . آکوستیک تراکم رفت وآمد و نیز اندازه و شکل سکو (صحنه) است.
طول ردیف:
حداکثر ۱۶صندلی به ازای هر راهرو. اگر برای هر ۳-۴ راهرو یک در خروجی جانبی به عرض۱متر در نظر گرفته شود به ازای هر راهرو ۲۵ صندلی مجاز است.
برای هر تماشاچی نشسته بایدمساحتی برابر با حداقل ۰٫۵ متر مربع در نظر گرفت. این عدد بر گرفته از عرض صندلی ضرب در اصله ی ردیف (حداقل ۰٫۴۵ مترمربع برای هر صندلی) به علاوه ی یک حداقل اضافه ی ۰٫۹ متر ضرب در ۰٫۵ متر یعنی حدودا ۰٫۰۵ متر مربع برای هر صندلی است.
حجم فضا:
این حجم بر اساس شرایط آکوستیکی به این ترتیب است: تئاترها حدودا ۵-۴ متر مکعب برای هر تماشاچی و اپرا حدود ۸-۶ متر مکعب به دلیل تهویه ی هوا حجم نباید کمتر از این باشد.
ریز فضاهای مرکز همایش -فضاهای خدماتی پشت سن:
اتاق تعویض لباس : یکی از فضاهای کاربردی و اصلی سالن می باشد در طراحی این فضا باید دقت شود که این فضا به عنوان یک فضای خصوصی به حساب می آید و باید تمامی حریم های آن بخصوص برای خانم ها حفظ شود. مقدار فضای لازم برای هر نفر ۵ متر مربع و برای ۶ نفر با ۸ کمد ۴۵ متر مربع می باشد. نکته ی دیگر وجود انبار لباس است که ۵٫۷ متر مربع می باشد.
اتاق گریم: این فضا باید با سن در رابطه ی مستقیم عاری از صدا و دارای نور کافی باشد. محیطی که یک گریمور نیاز دارد تا بتواند به راحتی اطراف بازیگر حرکت کند و تمام کار خود را زیر نظر داشته باشد ۲۸/۲ متر مربع میباشد که با این حساب ما برای کار ۳ گریمور به طور هم زمان کنار هم ۷۲/۶ متر مربع فضا می خواهیم. همچنین وجود سرویس دستشویی در این فضا ضروری می باشد.
اتاق نور و صدا:
این فضا که بین نور پرداز و صدا بردار مشترک است باید دید مستقیم با قسمت اجرا داشته باشد که معمولا در جا نمایی این فضا آن را در قسمت پشت سالن در ارتفاع قرار می دهند همانند اتاق آپارات در سینما. حداقل فضا برای نورپرداز با دستگاه پرژکتور و ۴ نورانداز ۶ متر مربع و برای صدا بردار با دستگاه تنظیم و ضبط صدا ۵ متر مربع می باشد همچنین پلکان های ارتباطی هم باید در نظر گرفت و یک انبار به اندازه ی ۱۲ متر مربع الزامی است.
اتاق استراحت گروه:
فضای که گروه قبل از اجرا آنجا تمرکز و بعد از اجرا آنجا استراحت می کند. فضای کافی برای ۸ کاناپه و میز ۶ متر مربع است پس برای یک گروه ۱۶نفره ما ۴۰ متر مربع فضا می خواهیم.
ریز فضاهای مرکز همایش-قسمت اداری سالن:
اتاق رییس:
این اتاق از لحاظ استراتژیک باید در بهترین نقطه قرار گیرد. معمولا این فضا با اتاق جلسات ترکیب می شود که ابعاد مورد نظر برای ما ۳۵ متر مربع است که میز جلسات هم یکی از الگو های این اتاق است.
بخش حسابداری:
۱۶ متر مربع برای خود اتاق و یک فضای ۵ متر مربع برای بایگانی و ۱ فضای ۱۶ مترمربع برای مرکز کامپیوتر نیاز است.
اتاق آرشیو:
۱۶ متر مربع برای اتاق بایگانی آرشیو که ۱۵ فایل را در خودش جا می دهد و ۹ متر مربع اتاق برای مسول اتاق آرشیو و ۲۰ متر مربع هم برای مرکز اسناد سالن نیاز است.
بخش خدماتیک:
موتورخانه:
این قسمت باید در جایی باشد که بتواند به همه سالن سرویس دهد. ابعاد مورد نظر برای سالن ما ۵۰ متر مربع است.
انبار مرکزی:
به دلیل این که معمولا هر بخش یک انبار دارد ما فضای بزرگی را برای انبار مرکزی نمی خواهیم مقدار ابعاد لازم ۲۵ متر مربع است.
پارکینگ:
فضای لازم برای پارکینگ ۷۵۰ متر مربع برای ۴۲ خودرو سبک در ضمن اگر در زیر ساختمان قرار گرفت فضای رمپ و تهویه مناسب هم در جدول محاسبه قرار می گیرد.
ریز فضاهای مرکز همایش –فضاهای عمومی
ورودی و گیشه:
ورودی تالار باید به گونه ای تعریف شود که مراجعین حتی در اولین برخورد به آسانی بتوانند آنرا بیابند. همچنین مناسب است به علت پرهیز از سردرگمیمراجعین و کنترل آنها از تعدد ورودیها خودداری کرد. بهتر است درهای ورودی اصلی با یک پیش فضا به سالن انتظار گشوده شود. این پیش فضا نقش کاهنده تبادل هوا و سرو صدا را دارد. در این فضا میتوان برنامههای آینده را تبلیغ کرد و بهتر است در آن اطلاعات وکنترل ورود و خروج قرار گیرند. سرانه جهت کل فضای ورودی در سالنهای بالای ۱۲۰۰ نفر، ۲۴/۰ متر مربع است و ارتفاع این بخش دست کم ۲/۴ متر میباشد. همچنین نزدیک ورودی محل فروختن و رزرو بلیط برای مراجعین در نظر گرفته میشود. چون بخشهای مختلف سالن دارای قیمتهای متفاوتی هستند و نیز معمولاً مراجعین بلیط خود را از قبل رزرو کرده و تعداد زیادی نیز در محل بلیط تهیه میکنند لازم است اندازهها و ابعاد این فضا جوابگوی نیازهای مطرح شده باشد. بویژه ارتفاع این بخش حداقل ۳ متر است.
سالن انتظار
فضایی است جهت تجمع حاضرین پیش از شروع برنامه و استراحت آن ها در بین چند برنامه. این فضا باید ظرفیت تماشاچیان را داشته باشد، سرانه کل آن ۲۶/۰ متر مربع است و ارتفاع آن حداقل ۳/۳ تواندباشد. این فضا میتواند به شکلی دل انگیز زمینه برخوردهای مثبت فرهنگی را به دوراز فخر فروشیها فراهم کند. در سالن انتظار می برنامه آینده تالار را تبلیغ کرد و اشیای ارزشمندی نیز به نمایش گذاشت. قسمت رختکن (که میتواند در فصولی از سال حذف شود) جهت تحویل گرفتن بالاپوش مردم است این فضا برای هر ۲۰ نفر یک متر مربع است و حضور نگهبانی در آن ضروری است. از سالن انتظار علاوه برتالار باید به سایر فضاهای عمومی( سرویسها، اداری، رستوران، بوفه، ۰۰۰ ) دسترسی مستقیم موجود باشد. همچنین در ابتدای سالن انتظار فضایی با سرانه ۲/۰ متر مربع برای حداکثر %۵۰ تماشاچیان که احتمالاً سیگار می کشند با تهویه مناسب و ارتفاع بیش از ۳/۳ متر پیش بینی می شود.
راهروها:
سرانه کل فضای ارتباطی برای تالار ۲ متر مربع است و حداقل ارتفاع راهروها ۲/۴ متر مربع است. راهروها مجموعاً سرانه ای حدود ۸/۰ مترمربع از کل فضا را دربرمی گیرند. عرض راهروها حداقل ۵/۲ متر است و طراحی راهروهای ویژه جهت خروج حاضرین از تالار به فضای بیرون لازم است.
سرویس های بهداشتی :
سرویسها باید در مسیر حرکت حاضرین و در دسترس عموم باشند. در این بخش اتاقهایی جهت توالت خانمها در نظر گرفته میشود که برای هر ۳۰ الی ۳۵ نفر یک توالت تعبیه می شود. تعداد سرویسهای بهداشتی باید به گونه ای باشد که صفهای طویل انتظار، هنگام استفاده از سرویسها تشکیل نشود. همچنین سرویسها باید برای معلولین به تفکیک ساخته شده و کلاً تهویه مناسبی داشته باشند.
ریزفضاها – بخش اداری:
وظیفه کلی مدیرکه نقش بسیار مهمی در رضایت هنردوستان دارد، هماهنگی مجموعه، برقراری ارتباط مناسب با مردم و هنرمندان و کسب رضایت آنهاست. در این راستا برنامه ریزی برای آینده، نظارت بر امور مالی و هنری، جهت دهی مناسب فعالیت های اداری، فرهنگی و تبلیغاتی و امثال آن برعهده مدیر مجموعه است. مدیر تالار معاونانی دارد که وی را یاری می کنند .
سرپرست سالن کار نظارت بر گیشه، بوفه، رختکن، تأسیسات، امور فنی، نظافت و نظم عمومیسالن را برعهده دارد. مدیر صحنه وظیفه آماده کردن وسایل، کنترل عوامل فنی صوت و نور، سرپرستی اتاق کنترل و اتاق فرمان و مجموعاًبرگزاری مناسب برنامههای موسیقی را عهده دار است. مدیر امورهنری مسؤل ارتباط با هنرمندان و آماده کردن برنامههای آتی و نیز ایجاد ارتباط مناسب هنرمندان با دفتر گرافیک، استودیوی ضبط، روابط عمومی، امور اداری،… میباشد.
در فضای اداری سرانه کارمندان مختلف ( شامل محوطه کاری و وسایل دفتری ) به این شرح است:
۱- منشی:۱۰ متر مربع ۲- کارمند مستقل: ۹-۶ متر مربع ۳- کارمند مشترک: ۵ متر مربع ۴- رئیس قسمت: ۲۵-۱۵ متر مربع ۵- مدیر کل:۴۰-۳۰ متر مربع ۶- سرانه هر نفر در اتاق کنفرانس: ۵/۲ متر مربع
پشت صحنه:
ورود به صحنه:
به لحاظ اهمیت ایزوله بودن صحنه از نور و صوت میباید فضای واسطی میان صحنه و راهروهای پشت صحنه ایجاد کرد که سطح داخل آن بوسیله مصالح جاذب صدا و به رنگ تیره پوشانده شده باشد بهتر است ورود به صحنه دارای پله های زیاد نباشد.
انبارها:
به طور کلی بهتر است انبارها مجزا باشند و انبارهای تخصصی با مساحت کافی و تفکیک مناسب فضایی طراحی شوند. مهمترین نکته در مورد انبارها رعایت امنیت آن ها و کنترل درجه حرارت، رطوبت و نظافت دایم آن ها ( جهت دفع حشرات موذی ) است.
کنترل نور و صدا:
یکی از خطاهای غیر قابل جبران،برهم خوردن کنترل صدا یا نوردرحین اجرای برنامه است. لذا در دو فضای جداگانه یا در یک فضای واحد، در واقع مراکز اعصاب نور و صوت سالن در نظر گرفته میشوند. اتاق کنترل نور علاوه بر جایگاه تکنسین های کنترل کننده، شامل میز نور ودستگاه های کنترل میباشد. این کنترل کننده ها«تاریستور» می نامند که قادرند شدت جریان لامپهای یک تا پنج کیلو وات را کم و زیاد کنند. در اتاق کنترل صدا لازم است پنجره ای باز، رو به سالن موجود باشد تا کنترل کننده،صدا را همانگونه که حاضرین میشنوند، بشنود، علیرغم آن لازم است دیوارهای آن عایق صوتی و پنجره مذکور دو جداره باشد.
جایگاه شنوندگان:
هندسه عمومی سالن ها
هندسه عمومی سالن هاتابعی از مسایل زیباشناختی، سازه ای، گنجایش سالن، شرایط آکوستیکی، دیدهای مناسب،… است.
برای داشتن راه کوتاه مستقیم شنوایی بین صحنه و شنونده بهترین فرم برای پلان ذوزنقه یا چندضلعی های بزرگ است.
منبع : تحریریه پیک کد