اقلیم ایران و تاثیر آن بر ساخت و ساز روستایی
فلات ایران از نظر تقسیم بندی اقلیمی در یک منطقه خشک از جهان قرار گرفته است وصحرای خشک شمال آفریقا وعربستان که از سواحل اقیانوس اطلس در غرب آفریقا شروع می شود,تا ایران ونهایتا تا افغانستان وترکمنستان ادامه پیدا می کند. باتوجه به تقسیم بندی که سازمان هلال احمر برای اقلیم ایران انجام داده,کشور ایران به چهار منطقه اصلی تقسیم می گردد. این چهار اقلیم به ترتیب عبارتند از:
- کرانه جنوبی دریای خزر
- کرانه شمالی خلیج فارس ودریای عمان
- نواحی کوهستانی ومرتفع فلات ایران
- دشت های فلات
در ساختمان های امروزی بااستفاده از تکنولوژی مدرن وتاسیسات مکانیکی,سعی درمقابله با این عوامل اقلیمی شده است .
ولی درگذشته این تجهیزات وجود نداشته وابنیه سازان سنتی می بایستی بالاجبار با استفاده از وسایل ومصالح محلی با عوامل نامناسب وفرسایش طبیعت مقابله کنند وجهت فراهم نمودن شرایط آسایش در محوطه های شهری ودرداخل ساختمان ها استفاده بهینه از عوامل اقلیمی همیشه مسئله اساسی ومهم درطراحی واجرا بوده است. جهت آفتاب,سمت بادمطلوب ونامطلوب, نوسان درجه حرات درطی شبانه روز ودسترسی به آب وگیاه وزمین مناسب همیشه نقش تعیین کننده ای درشکل وخصوصیات بنا داشته است.
بطور کلی می توان بیان نمود که ساختمان های سنتی ما, برعکس اغلب ساختمان های امروزی , درستیز با شرایط طبیعی نبوده اند بلکه با استفاده مناسب از این شرایط در یک هم زیستی و بهره وری منطقی در بطن طبیعت قرار داشته اند.
اطلاعات تکمیلی
اقلیم ایران – اقیلم کرانه جنوبی دریای خزر
ساختمان ها در این مناطق مجزا از هم وبا حیاط ها وفضا های باز ساخته می شوند وبه علت بارندگی زیاد خانه هادارای سقف های شیروانی می باشند وبه علت فراوانی چوب, ماده اصلی ساخت آنها چوب است . به صورت کلی ساختمان ها در این منطقه بالاتر از سطح زمین ساخته می شوند و مصالح استفاده شده در این اقلیم عبارتند از : چوب ، سنگ ، گل ، خشت ، کاهگل ، سفال و … . که در فصل ششم درمورد اینگونه ساختمان ها به تفصیل صحبت خواهد شد .
اقلیم ایران – اقلیم کرانه شمالی خلیج فارس و دریای عمان
ساختمان های این مناطق اغلب نیمه درون گرا با حیاط های مرکزی هستند . ارتفاع طبقات به بیش از ۴ متر هم می رسد در حالی که از بازشوهای بزرگ و عریض استفاده می شود . ایوان ا معمولا عریض وسقف ها مسطح هستند .
خشت , سنگ , آجر و کاهگل از مصالح معمول این ناحیه می باشند.
اقلیم ایران – اقلیم نواحی کوهستانی و مرتفع فلات
در این منطقه , اتاق ها نسبتا کوتاه با سقف های مسطح هستند .
در حالی که بازشوها ایوان ها و حیاط ها نیز به نسبت کوچک هستند .
دیوارها به نسبت ضخیم و مصالح استفاده شده در آنها معمولا از سنگ , خشت, چوب , گل و کاهگل می باشند.
دیوارها ضخیم و بازشوهای کوچک به عایق بندی خانه کمک می کنند.
دیوارهای ضخیم ساخته شده از خشت به مانند یک خازن گرمایی عمل کرده , گرما را در طول روز جذب می کنند و در هنگام شب سبب ملایم تر شدن دمای خانه می شوند.
در منطقه دشت کویر و کویر لوت در مرکز ایران واقع شده اندکه به طور کلی لم یزرع و با باراندگی بسیار کمی می باشند .
این دو کویر نزدیک به یک هفتم مساحت ایران راتشکیل می دهند .
خانه های روستایی اغلب دارای حیاط مرکزی ، ایوان و بادگیر می باشند .
سقف ها اغلب به صورت قوسی ساخته شده و بر روی دیوارهای بسیار ضخیم سوار می شوند .
خشت ، گل ، و آجر مصالح معمول ساخت و ساز در این ناحیه می باشند.
اطلاعات تکمیلی
منبع : پیک کد