تاثیر رطوبت بر ساختمان
رطوبت عامل بالقوه ای در ساختمان است که می تواند سلامتی و آسایش ساکنین آن را به مخاطره اندازد و به زیبایی و مصالح ساختمان لطمه وارد کند.
دیوارهای نمور و مرطوب ممکن است باعث تداوم و تشدید بیماری هایی چون سرماخوردگی و رماتیسم شود.
مقاومت حرارتی دیوارهای مرطوب نیز، به دلیل آب موجود در آنها کاهش می یابد و در نتیجه، دمای سطح داخلی دیوارها پایین آمده، امکان بروز تعریق بر روی چنین سطوحی افزایش می یابد؛ که این، خود می تواند باعث نارضایتی از شرایط حرارتی هوای داخلی ساختمان با افزایش میزان سوخت مصرفی سیستم های مکانیکی شود، رطوبت این دیوارها نیز باعث می شود املاح نمک موجود در مصالح حل شده، سپس به صورت شوره و سفیدک در سطح دیوارها ظاهر شود.
این رطوبت، شرایط مناسبی برای رشد قارچ ها فراهم ساخته، بوی نامطبوعی تولید می کند.
آسیب هایی که در اثر رطوبت به مصالح ساختمانی وارد می شود، عبارت است از تغییر ابعاد و پوسیدگی چوب، زنگ زدگی فلزات، نرم شدن اندودهای گچی و آهکی و جداشدن صفحات چوبی به هم پیوسته.
راههای نفوذ رطوبت به ساختمان
رطوبت ایجاد شده در ساختمان ممکن است نتیجه ی عواملی چون نفوذ باران در دیوارهای سقف، همچنین نفوذ باران در سطوح داخلی از درز پنجره ها، ایجاد تعریق ناشی از وسایل رطوبت زای داخلی بر روی سطوح داخلی و نفوذ آب های زیرزمینی از کف و دیوارها باشد.
نفوذ آب باران
آب باران می تواند از راههای مختلفی به سطوح داخلی ساختمان نفوذ کند که مهم ترین آنها، نفوذ در اثر فشار اسموزی و فشار باد است. در اینجا برای بررسی دقیق تر، دو حالت بحرانی را مورد مطالعه قرار می دهیم. یکی زمانی که دیواری بدون ترک تحت فشار اسموزی قرار می گیرد و دیگری، وقتی دیواری نفوذناپذیر و ترک دار در برابر نفوذ آب باران قرار می گیرد.
نفوذ رطوبت از دیوارهای بدون ترک در اثر فشار اسموزی
هنگامی که آب باران به سطح خارجی دیواری منفذ دار برخورد می کند، در اثر نیروی حاصل از فشار اسموزی به داخل دیوار جذب می شود.
اگر مقدار آب باران تماس یافته با سطح خارجی دیوار کمتر از قابلیت جذب کنندگی دیوار باشد، میزان واقعی نفوذ آب باران فقط به شدت باران بستگی دارد و تمام آب باران جذب دیوار می شود.ولی اگر میزان نفوذ آب در دیوار کمتر از میزان باران تماس یافته با سطح دیوار باشد، لایه ی نازکی از آب در سطح دیوار ایجاد شده، باران اضافی بدون آنکه در دیوار نفوذ کند، به طرف پایین حرکت می کند.بنابراین، باران های خفیف و به اصطلاح «نم نم» و طولانی نسبت به باران های تند و کوتاه مدت ممکن است باعث نفوذ آب بیشتری در دیوار شوند و در نتیجه، رطوبت زیادتری به سطوح داخلی دیوارهای ساختمان برسد. در ابتدای بارندگی و اولین برخورد آب باران به سطح دیوار، آب با حداکثر میزان ممکن در دیوار نفوذ می کند، سپس این میزان کاهش می یابد.
پس از شروع مجدد بارندگی بعد از مدت کوتاهی، میزان نفوذ آب باران در دیوار به همان مقدار حداکثر اولیه می رسد و بدین صورت می توان نتیجه گرفت که قطع موقت بارندگی، تأثیری در میزان جذب باران در دیوار ندارد.
هنگامی که بارندگی تا مدتی طولانی ادامه می یابد، آب باران در داخل دیوار جمع می شود.
در این حالت پس از اشباع شدن مصالح دیوار از آب، ادامه ی بارندگی با فشار ناشی از وزش باد ممکن است باعث خیس و مرطوب شدن سطوح داخلی شود
این مطلب را از دست ندهید…
بررسی اقلیم معتدل و مرطوب در طراحی معماری (موقعیت و مصالح ساختمان)
نسبت اهمیت عوامل مختلف
در حقیقت، نفوذ آب باران در دیوارها ناشی از تأثیر عوامل گوناگونی چون فشار اسموزی، وزش باد و نیروی جاذبه است که نسبت اهمیت هریک از این عوامل برای دیوارهای مختلف با هم متفاوت است. در دیوارهای آجری یا بلوک سیمانی و بدون اندود، نفوذ آب باران به داخل دیوار، به ترکیب منافذ مصالح بستگی دارد، اگر مصالح دیوار دارای منافذ و تارهای متعددی باشد (مانند آجرهای ماسه آهکی یا خشت ها)، نیروی مکش از تارهای مویی عمده خواهد بود. ولی در دیوارهای بلوک بتنی که درزهای بزرگتری دارند، بیشتر از طریق فشار ناشی از وزش باد به دیوار آب به داخل آن نفوذ می کند.
در هر حال، درزهای بین بلوکها قابل نفوذ است.
گرچه این درزها ممکن است به عرض های مختلفی باشند، ولی معمولا بیشتر از حدی است که از طریق نیروی مکش، آب از تارهای مویی به داخل آنها نفوذ کند.
در نتیجه، عامل عمده ی نفوذ آب باران به داخل آنها، فشار ناشی از وزش باد به دیوار است.
در دیوارهای ساخته شده از صفحات پیش ساخته ی بتنی، آب باران فقط از طریق درز بین صفحات به داخل نفوذ می کند.اگر سطح خارجی دیوارها اندود یا رنگ شده باشد، جذب آب در دیوار تا حد زیادی به نفوذپذیری این لایه ی خارجی بستگی دارد.
در بسیاری از موارد، آب از طریق ترک های موجود در این لایه ی خارجی نفوذ می کند.
ولی پیشروی آن به سطح داخلی دیوار به مصالح خود دیوار بستگی دارد.
در این حالت ممکن است نفوذ آب باران به دیوار به صورت ترکیبی از عوامل مختلف روی دهد.
بدین طریق که ابتدا آب باران به وسیله ی فشار ناشی از وزش باد از میان ترک های لایه ی خارجی به داخل نفوذ کرده، سپس به وسیله ی نیروی مکش از تارهای مویی داخل دیوار عبور می کند.
زمانی که باد و باران با هم توأم شود، بیشترین مقدار آب باران به داخل مصالح ساختمان ها کند.
در این حالت، شدت نفوذ آب باران به داخل دیوارهای روبه باد بسیار بیشتر از بقیه ی دیوارهاست.
برگرفته از کتاب اقلیم و معماری مرتضی کسمائی