روند طراحی معماری
بررسی اهداف معماری :
یکی از مهم ترین اهداف معماری، برپا داشتن ساختما نهایی برای عملکردهای مورد نیاز انسان است
. از اینرو برای فعالیت های عبادی، سکونت، آموزشی ، تفریحی، ورزشی، تجاری و بسیاری دیگر معماری برپا می شود.
هر اثر معماری درک و ارتقای کیفیت زندگی انسان است
. تمام تصمیمات در حوزه معماری اعم از انتخاب اندازه ها، رنگ ها، حضور نور و سایه، نسبت بین فضاها، ارتباط میان آن ها و بسیاری دیگر زمانی مناسب و مقبول می افتد که با شناخت دقیق مخاطب و به عبارتی استفاده کننده از فضا اتفاق بیفتد .
بنابراین و با توجه به مطالب بالا ، معماران برای ایجاد فضایی در خور و شایسته ، در طراحی معماری پروژه های مختلف از روند طراحی خاصی استفاده مینمایند .
در ادامه اقدام به بررسی روند طراحی معماری پروژه ها ی معماری میپردازیم :
روند طراحی معماری :
در طراحی ۴ مرحله اصلی انجام میگیرد:
- ارائه طرحهای اولیه
- ارزیابی و انتخاب ایده برتر طراحی معماری
- پرداخت ایده انتخابی و کامل کردن آن
- ارائه طرح کامل و تفضیلی
لازم به ذکر است که تمامی معماران در مسیر یاد شده دارای روش های متفاوتی هستند و الزاماً از روش یاد شده استفاده نمیکنند، حتی ممکن است یک معمار در طول کار حرفه ای خود یا در پروژه های گوناگون از رو شهای مختلفی بهره جوید.
عواملی چون موضوع طرح، سلیقه ها و ارزش های اعتقادی و شخصی، مشخص کننده روش طراحی میباشد .
ارائه طرح های اولیه در طراحی معماری
در این مرحله از روند طراحی معماری یک تصور کلی در ذهن شکل میگیرد و موقعی که بر کاغذ نقش میبنددکلی و بدون جزئیات است البته آنچه را که طراح از آن برداشت میکند فراتر از یک تصور کلی است و حاوی افکار بسیاری است .
ممکن است بسته به توجه طراح به درون یا خارج بنا شمایی به صورت پلان از فضاها یا پرسپکتیو از کل ساختمان را ارائه نماید. هر چند واضح است که این دو گونه ترسیم لازم و ملزوم یکدیگرند و ایده را بهتر نمایش میدهند.
خمیر مایه اولیه طرحها که در یک فرایند نامشخص شکل میگیرد کانسپت نامیده می شود که با کار کردن روی آن طرح نهایی معماری شکل میگیرد .
در این مرحله باید توجه کرد که آن چه را که در اطراف ما به صورت ساختمان های متداول هستند مانع از بروز افکار خلاقانه نشوند و مواظب باشیم خود را در قید الگوهای جامعه گرفتار نکنیم.
این موضوع به این معنی نیست که به آن ها توجه نداشته باشیم .
بلکه از نکات حسن آثار خوب تاریخی و معاصر کشور و حتی سایر مناطق جهان بهره بگیریم.
اکتفا کردن به اولین ایده که به ذهن خطور میکند شانس بروز خلاقیت را در فرد محدود میکند.
طراح موفق کسی است که چندین ایده برای یک کار خلق کند و پس از ارزیابی آنها یکی را انتخاب کرده و آن را به جلو ببرد .
در مرحله ایده پردازی ترسیم های دستی و ماکت های تمرینی انتخاب های مناسبی هستند.
بهتر است در صورت استفاده از ماکت از مصالحی استفاده شود که موقع کار روی آن بتوان بخشی را برداشت یا به آن اضافه کرد.
پرداختن به جزئیات زیاد در روی ماکت ذهن را از پرورش حجم اصلی باز میدارد .
ارزیابی و انتخاب ایده برتر در طراحی معماری
مرحله ارزیابی ایده اولیه از مراحل روند طراحی معماری میباشد که بسیار حائز اهمیت است که ایده برتر به درستی انتخاب شود تا در مراحل بعدی مجبور به برگشتن به این مرحله و انتخاب مجدد نباشیم. ارزیابی و مقایسه یک ایده طراحی خانه با مواردی چون رابطه حجم با بنا، جانمایی مناسب، سازگاری حجم با اقلیم، رعایت محرمیت ها، ضوابط و … انجام میشود .
در ابتدای کار طراحی، معمار ایده های کلی خود را به صورت ساده با جزئیات بسیار کم ارائه م یدهد. ارزیابی این طر حهای اولیه مدام در حال شک لگیری آن ها صورت م یگیرد.
و پس از انتخاب ایده برترطراح تمام توجه خود را به پردازش آن معطوف کرده و به روشن کردن جزئیات این ایده میپردازد .
پرداخت ایده انتخابی و کامل کردن آن
پس از ارزیابی ایده های اولیه یکی انتخاب شده و ادامه کار بر روی آن صورت میگیرد .
در مرحله ایده پردازی شمای کلی ایده ترسیم میشود و جایگزینی موقعیت فضاهای آن تقریبی مشخص میگردد، در این مرحله خطوط اصلی بنا به صورت مشخص تر و دقیق تر ترسیم شده و تناسبات و جانمایی فضاها با تناسبات تقریبی پدیدار می شوند.
علاوه بر فضاهای بنا در این مرحله را ههای عبوری، فضاهای باز و بسته و مواردی از این دست روشن می شود، حجم کلی بنا نیز مانند موارد دیگر کامل تر می شود و جزئیات بیشتری از آن به نمایش گذاشته می شود.
در این مرحله علاوه بر پلان و تصاویر سه بعدی از حجم کلی بنا، مقاطع داخلی، نماهای خارجی، پرسپکتیوهای خاص و تصویر برخی از جزئیات ها با تناسبات دقیق تر از مرحله قبل ارائه م یگردد. بهتر است برای یک پلان چند حجم و برای یک حجم چند پلان طراحی و پس از ارزیابی، یکی را برای ادامه کار انتخاب نمود.
هم زمان با پردازش ایده، معمار باید به موارد اقتصادی طرح توجه کند که با شرایط و امکانات کارفرما قابل اجرا باشد.
طراحی خانه به تعبیری عبارتست از «موضوع نظم دادن به کلیه فضاهای مورد نیاز افراد خانواده با هدف رسیدن به کل واحد و معنادار » .
ارائه طرح معماری کامل و تفضیلی
در این مرحله از روند طراحی معماری به عنوان آخرین مرحله اصلاح طرح اولیه با کنترل تمامی عوامل بر روی طرح توسط معمار انجام می شود.
در این مرحله عواملی چون سازه، تأسیسات و پیامدهای حاصل از آ نها از موارد اثرگذار روی طرح هستند.
در مقایسه سه مرحله برای فرایند طراحی می توان ای نگونه نتیجه گرفت که در مرحله اول طرح در دنیای خیالی معماری و به صورتی ذهنی از طرح شکل میگیرد.
مرحله دوم طرح به سوی واقعیت گام برداشته و در مرحله سوم طرح واقعی به دنیای اجرا و یافتن شرایط لازم جهت تحقق عملی می رود.
نمونه طرح نهایی معماری :
جهت مشاهده انواع ایده های طرح نهایی معماری بر روی تصویر زیر کلیک فرمایید :