ورزشگاه المپیک پکن (آشیانه پرنده)
معمار : هرتزوگ و دمورن
مکان : پکن – چین ۲۰۰۸
برای طراحی ورزشگاه پکن مسابقه ای در اوایل سال ۲۰۰۳ برگزار گردید. از بین طرح های متعدد، ۱۳ طرح به دور اصلی مسابقه راه یافتند. از این ۱۳ طرح، ۳ طرح به مرحله نهایی رسید و در نهایت یک طرح به عنوان برنده نهایی انتخاب شد. برندگان نهایی مسابقه هرتزوگ و دمورن بودند. ساخت این ورزشگاه از اواخر سال ۲۰۰۳ آغاز شده و در ابتدای سال ۲۰۰۸ برای المپیک پکن به اتمام خواهد رسید.
طراحی و اجرای ورزشگاه المپیک پکن
استادیوم ملی پکن بر روی تپه ای در میان مجموعه المپیک شهر واقع شده است. ترکیب مواج و بلند و کوتاه در نما باعث ایجاد حجمی متعادل به شکل یک کاسه شده و شکلی پر پیچ و خم را ایجاد نموده است. نمای این استادیوم متشکل از سازه خالص است. نما و سازه یکی هستند. اعضای سازه ای به صورت متقابل یکدیگر را سرپا نگهداشته و در مجموع فرمی مشبک را ایجاد نموده اند. نتیجه حاصل چیزی شبیه به آشیانه یک کبوتر است که از بافته شدن باریکه های چوب به دست آمده است.
ورزشگاه جدید ملی پکن به صورت یک حجم برجسته در مرکز مجتمع المپیک قرار گرفته است. شکل خارجی ورزشگاه توسط مجموعه ای از تیرهای توری مانند فولادی محصور شده است. ترکیب موجی شکل بالا و پایین استادیوم فرمی چشمگیر را به وجود می آورد. نما و سازه آن کاملا شبیه به هم هستند و در واقع سازه اصلی استادیوم به طور نمادین اجرا شده است. عناصر سازه به طور کامل پیوسته اند و شبکه ای را به وجود می آورند که تقریبا شبیه به لانه پرندگان است که با شاخه های کوچک به هم بافته شده است.
فرم ورزشگاه به صورت فرمی واقعی و ملموس است که تأثیر فضایی آن بدیع، ساده و نوظهور است، که نشانه ای بی نظیر برای المپیک ۲۰۰۸ خواهد شد. بدون در نظر گرفتن مقیاس و عظمت این ورزشگاه، درک این فرم غریب سخت است.
طرح موجود تمام نیازهای عملکردی و فنی مورد نیاز یک استادیوم المپیک را داراست. در این طرح اصراری بر شاخص نمودن معماری از طریق ایجاد دهانه های بزرگ و صفحات نمایشگر بزرگ نیست. بلکه تأثیر فضایی این استادیوم بدیع و منحصر به فرد است و به دلیل سادگی در ذهن بیننده به سادگی قابل درک است. به این ترتیب یک عنصر شاخص معماری برای المپیک ۲۰۰۸ پکن شکل گرفت. هندسه سکوهای ورزشگاه و سازه آن مانند تنه درخت و شاخه های آن به صورت یکپارچه عمل می نمایند.
سازه ورزشگاه المپیک پکن
جمعیت تماشاچیان از روی راهروهایی منحنی و مشبک که از سازه استادیوم بیرون زده است منتقل می شوند. در فضای میان راهروها و سازه تسهیلات رفاهی برای بازدیدکنندگان و فضای سبز، قطعات سنگ، شاخه های بامبو و حتى باز شدگی هایی به سمت فضای داخل استادیوم در نظر گرفته شده است. زمین زیر استادیوم به شکل نرم و غیر محسوس بالا آمده و استادیوم را برجسته نموده است. به این ترتیب محل ورودی استادیوم بالا آمده و از این محل دیدی کامل را به سوی تمام مجموعه المپیک در اختیار قرار می دهد.
این مجموعه توسط سازه ای با کمترین مصالح ورزشگاه را محاصره کرده است و این سازه بایستی بتواند این ساختمان را در برابر آب و هوا، برف، زمین لرزه و … محافظت کند.
اعضای سازه ای هر کدام به صورت متقابل یکدیگر را در محل خود قرار داده و فضایی به شکل شبکه را تشکیل داده اند که نمای استادیوم، پله ها، سازه سکوها و سقف را به صورت یکپارچه در خود جای داده است. برای عایق نمودن سقف استادیوم در برابر تغییرات آب و هوایی، مانند آنچه پرندگان برای پر کردن حفره های میان لانه خود انجام می دهند، فضاهای خالی میان سازه با استفاده از موادی که نور را از خود عبور می دهند پر می گردد. با توجه به آنکه افضاهای رفاهی مانند رستورانها، سوییت ها، مغازه ها و اتاق های استراحت محصور می باشند می توان نما را بدون ایجاد سطحی پر و صاف ایجاد نمود.
این امر باعث تسهیل تهویه هوای داخل استادیوم می شود که این مسئله نکته ای مهم در طراحی پایدار استادیوم است. استادیوم به شکل یک ظرف بزرگ به نظر می آید که ظاهری متمایز و تأثیری واضح را هم از دور و هم از نزدیک ایجاد می نماید. درون استادیوم به شکل یک بشقاب طراحی شده است که هیجان تماشاچیان را به حداکثر رسانده و بازدهی بازیکنان را به حداکثر برساند. برای ایجاد نمایی نرم و همگن جایگاه تماشاچیان به کمترین میزان ممکن مختل شده است و سقف آکوستیک جایگاه نیز سازه سقف را زیر خود پنهان می نماید تا به این ترتیب توجه تماشاچیان را تا حد ممکن به سمت زمین و مسابقه متمرکز نماید. در نهایت حضور انبوه جمعیت به معماری استادیوم شکل میدهد.
منبع : پلان معماری