سبک معماری ” های – تک ” ، تکنولوژی برتر
آنچه به عنوان معماری « های – تک » High – Technology (تکنولوژی برتر) می شناسیم، محصول فضای فکری مدارس معماری و انجمن های وابسته به معماری در انگلستان دهه ۵۰ است. انگلستان قرن نوزدهم سمبل انقلاب صنعتی است و هنوز هم بعد از گذشت سال ها از آن واقعه می‌توان کارخانه ها، پل ها و تاسیسات ساخته شده این عصر را در چهره انگلستان معاصر مشاهده نمود. از طرف دیگر می توان معماری « های – تک » را اردامه منطقی راهی دانست که معمارانی نظیر پیتر برنس و والتر گروپیوس در جنبش ورک‌پوند به دنبال آن بودند.
ریچارد باکمینستر فولر (Richard Buckminster Fuller) مهندسی آمریکایی بود که نسلی جدید از معماری سازه گرای انگلیسی را وامدار اندیشه های خود ساخت. آنچه که در کارها و اندیشه های فولر برای معمارانی نظیر نورمن فاستر (Norman Foster) و ریچار راجرز (Richard Rogers) مهم می نمود، طراحی سازه هایی بود که می شد آنها را در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه ساخت و به علاوه این ساختمان ها کمترین وزن ممکن را هم داشتند. معماران « های – تک » از فولر آموختند که یکی ازمشخصه های مهم ساختمان های امروزی سبکی وزن آنهاست و این کار تحقق نمی پذیرد مگر با به کارگیری مصالح و تکنولوژی پیشرفته. ماحصل مطالعات فولر بعد از جنگ جهانی دوم را می توان در تکنولوژی ساخت «ژئودزی» (Geodesic domes) خلاصه نمود. طرح مهندسی این گنبدها از نظر هندسی، ترکیبی از چهاروجهی ها و هشت وجهی ها بودند و از مصالحی مانند فلز، پلاستیک، تخته های چندلایی و حتی نی خیزران ساخته می شدند. او با همین سیستم سازه ای توانست گنبد شفافی به قطر ۸۰ متر را در سال ۱۹۶۷ برای غرفه آمریکا در نمایشگاه جهانی مونرئال (کانادا) طراحی و اجرا نماید.
نمایشگاه جهانی مونرئال (کانادا)۱۹۶۷- باک مینیستر فولر
مرکز ملی هنری و فرهنگی ژرژ پمپیدو (Georges Pompidou) در فرانسه کار مشترک ریچارد راجرز و رنتسو پیانو (Renzo Piano) را می توان نماد معماری « های – تک » و معماری تکنولوژی مدرن قلمداد کرد. این ساختمان ۶ طبقه به طول ۱۶۶ و ارتفاع ۶۰ متر یک موزه ملی هنرهای مدرن، یک کتابخانه عمومی مرجع، یک مرکز صنایع دتسی، یک مرکز تحقیقات موسیقی، و تعدادی تسهیلات فرعی و تکمیلی را در خود جای می دهد. معماری این ساختمان به جعبه شیشه ای بزرگی می ماند که داربست هایی فولادی از بیرون آن را سرپا نگه داشته اند. قسمت هایی از ساختمان که معمولاً باید در داخل بنا و پوشیده شده باشند در اینجا کاملاً آشکار و نمایان و عملکرد آنها در معرض دید و توجه است. سازه ساختمان تماماً با پشت نمای شیشه ای آن قرار دارد و با رنگ های گوناگون مشخص شده اند. بدین صورت که اسکلت ساختمان با سفید رنگ آمیزی شده است. رنگ های دیگر همگی نشانه تاسیسات فعال بنا هستند که شریان های حیاتی آن به شمار می آیند. رنگ آبی برای کنترل کانال های هوا، سبز برای لوله های آب، قرمز برای حمل و نقل عمودی، و زرد برای شبکه برق. یک راه پله برقی که خود داخل یک لوله تونل مانند پلاستیکی حرکت می کند، در طول نمای اصلی و در چهار مرحله تا طبقه پنجم بالا می رود.
مرکز ملی هنری و فرهنگی ژرژ پمپیدو- ریچارد راجرز و رنتسو پیانو
ریچارد راجرز در طرح بعدی خود ساختمان لویدز (Loyds) واقع در لندن که بین سال های ۱۹۷۸ و ۱۹۸۶ طراحی و ساخته شد به دنبال کشف زبان معماری خود است. ساختمان از نظر جزییات سازه، شباهت خاصی به مرکز هنری ژرژ پمپیدو دارد. این ساختمان از نظر سازماندهی فضای داخلی، به خصوص طرح فضای وید مرکزی و نورگیر قوس شکل بالای آن، یادآور سالن مرکزی قصر بلورین جوزف پکستن است. سازه ساختمان بتنی انتخاب شده و ارتفاع طبقات به دلیل استفاده از تاسیسات خاص از حد استاندارد بلندتر در نظر گرفته شده است. پوسته خارجی ساختمان به واقع یک مثلث شیشه ای جهت عایق بندی، و مجهز به یک سقف بتنی بدون پوشش است که سرما را در طول شب جذب و در طول روز آن را مصرف می کند. این سیستم باعث می‌شود که سرمای ذخیره شده در جرم ساختمان نیاز به خنک کننده های مصنوعی در طول روز را کاهش دهد. پوسته شیشه ای ساختمان دوجداره طراحی شده است و پنجره ها در قسمت داخلی آن تعبیه شده اند.
ساختمان لویدز در لندن- ریچارد راجرز
از مهم ترین پروژه های رنتسو پیانو بعد از همکاری وی با ریچارد راجرز می توان به طرح ساحتمان موزه منیل در هیوستن تگزاس اشاره نمود. طرح کلی ساختمان موزه حجمی مکعبی شکل است که دیوارهای آن از چوب درخت سدر ساخته و به قالب های فلزی متصل شده اند. و مانند ستون های فولادی ساده و سفید رنگ، یادآور ایوان های بلندی هستند که در خانه های جنوبی این منطقه به وفور استفاده می شود. شاید برجسته ترین جنبه مجموعه منیل سقف آن باشد که از قطعاتی تشکیل شده است که قابل جدا شدن هستند و هر قطعه ورقه ای نازک از بتن است که یک تیر فولادی آن را فراگرفته است. این سقف ورقه ای، دارای سیستم تهویه و کنترل مناسب هوا و نور است. ورقه های نازک سقف در طول فضاهای داخلی، راهروها و فضای خارجی امتداد یافته اند و سبب سیرکولاسیون هوا در داخل ساختمان می شوند.
موزه منیل در هیوستن تگزاس- رنتسو پیانو
از دیگر معماران مهم معماری « های – تک » می توان به نورمن فاستر اشاره نمود. آنچه که در کارهای فاستر مهم می نماید فرآیند طراحی است. برای او فرآیند طراحی ساختمان مهم تر از محصول و صورت نهایی آن است. از مهم ترین پروژه های فاستر می توان به ساختمان دفتر مرکزی بانک هنگ کنگ و شانگهای در هنگ کنگ، و طرح گنبد در ساختمان رایشستاگ (Reichstage) (پارلمان آلمان) شااره نمود.
ساختمان دفتر مرکزی بانک هنگ کنگ و شانگهای در هنگ کنگ بین سال های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۶ طراحی وساخته شد. فاستر با الهام از سازه پل دروازه طلایی (Golden Gate Bridge) واقع در سان فرانسیسکو قصد خلق ساختمانی را داشت که به عنوان سمبل دروازه شهر قرار گیرد. فاستر در طرح گنبد رایشستاگ در آلمان که بین سال های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۹ اجرا گردید، سعی نمود با مد نظر قرار دادن اهداف پروژه – اهمیت دادن به مجلس به عنوان یک نماد دموکراتیک، توجه به دسترسی عموم، حساسیت نسبت به تاریخ و توجه به محیط پیرامون – نمادی از تکنولوژی پیشرفته معاصر را در آلمان به نمایش بگذارد. از آنجایی که بنای رایشستاگ به سبک نئوکلاسیک بازسازی شده است، گنبد شیشه ای ساختمان نقطه عطف آن محسوب می شود. این گنبد با مدنظر قرار دادن فضای داخلی و راهیابی نور به آن طراحی شده است. بنابر این ملاحظات، این گنبد از مولفه های اصلی ساختمان در صرفه جویی انرژی و استفاده از روشنایی طبیعی به شمار می آید. فرم گنبد طوری طراحی شده است که جداره های داخلی آن، که به آرامی به سمت درون قوس یافته اند تماماً با شیشه پوشیده شده اند. در اطراف دیوارهای نیز رمپی طولانی و عریض به چشم می خورد که بازدیدکنندگان را به سکوی ارصادی که در نوک آن واقع شده است هدایت می‌کند و پس از آن مجدداً به شکلی ناپیوسته به سمت پایین امتداد می یابد. این طراحی به گونه‌ای است که افرادی که بالا می روند هیچ وقت کسانی را که پایین می آیند نمی بینند. به علاوه درمرکز گنبد مخروطی واژگون که تماماً آینه است قرار دارد و کاربرد آن جذب نور طبیعی و هدایت آن به سمت اتاق های پایینی است. در این ساختمان به صرفه جویی در مصرف انرژی نیز توجه زیادی شده است. برای این کار سوخت های آلی (روغن گیاهی) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دفتر مرکزی بانک هنگ کنگ- فاستر و گنبد رایشستاگ در آلمان- فاستر
برج تجاری اداری سوییس در لندن- فاستر
لندن هال- ساختمان شهرداری- فاستر
فضای داخلی موزه بریتانیا- فاستر
برج کریستال- مسکو- فاستر
سکونتگاه سبز- قزاقستان- فاستر
منبع : Pickcad.com
